Sad owocowy, zarówno ten krzaczasty, jak i zawierający drzewka owocowe o każdej porze roku może cieszyć się zainteresowaniem nie tylko samych właścicieli, ale i osób postronnych, czy zwierzyny leśnej. Wiosną kwitnące drzewa przyciągają uwagę i są obietnicą przyszłych zbiorów. Od lata do jesieni podczas zbioru owoców sad może stać się łupem amatorów owoców, a zimą głodnej zwierzyny. Odpowiednie ogrodzenie sadu może temu przeciwdziałać.

Czy ogrodzenie sadu to dobra inwestycja?

Doświadczonych sadowników, którzy w przeszłości ponosili już szkody w swoich uprawach, nie trzeba do tego przekonywać. Dylematy pojawiają się u amatorów sadownictwa, którzy rozpoczynają swoją przygodę z uprawą owoców. Pojawiają się pytania o to, czy warto stawiać ogrodzenie sadu, na które trzeba ponieść dodatkowe koszty, jeśli nie wiadomo, czy ta inwestycja kiedykolwiek się zwróci. Tego rodzaju wątpliwości powodują czasem odwlekanie decyzji o grodzeniu sadu do czasu, kiedy krzewy, czy drzewka zaczną przynosić już obfite plony. To największy błąd, jaki może popełnić tylko niedoświadczony plantator, ponieważ to właśnie młode drzewka najbardziej narażone są na uszkodzenia. Zimą wygłodniałe zwierzęta leśne, takie jak sarny, jelenie, czy zające podchodzą do gospodarstw, szukając pożywienia. Kora drzew owocowych często staje się ich przysmakiem i sposobem na przetrwanie. Osłonki na drzewa zazwyczaj niewiele dają, jeśli nie mają wsparcia w odpowiednio wysokim i solidnym ogrodzeniu.

Jakie cechy powinno mieć ogrodzenie sadu, aby spełniło swą funkcję?

Funkcjonalne ogrodzenie sadu to takie, które przede wszystkim dobrze zabezpieczy uprawy przed szkodnikami, a jednocześnie zapewni optymalne warunki krzewom i drzewkom. Powinno być więc odpowiednio wysokie. Przed zającami będzie chronił płot mający około 120 cm, ale żeby zabezpieczyć plantację przed większą zwierzyną, konieczne jest ogrodzenie sięgające nawet to 2,5 m. Warto wiedzieć, że bez pozwolenia można budować płoty do 2,2 m. Wyższe ogrodzenia można stawiać tylko po uzyskaniu zgody miejscowych władz. Po podjęciu decyzji odnośnie wysokości warto zastanowić się, czy lepsze byłoby ogrodzenie pełne, czy ażurowe. Z jednej strony płot pełny mógłby skutecznie uniemożliwić intruzom przedostanie się na druga stronę. Z kolei lepsze warunki krzewom i drzewom zapewni ogrodzenie ażurowe. Jak twierdzą doświadczeni w sadownictwie praktycy, w przewiewnym sadzie z dobrą cyrkulacją powietrza, drzewka są zdrowsze i lepiej owocują. Mniej też są narażone na mszyce czy inne tego rodzaju szkodniki. Optymalnym rodzajem ogrodzenia w tej sytuacji wydaje się ażurowy płot na podmurówce, która uniemożliwi zwierzynie podkopywanie. Oprócz tych najistotniejszych cech, ogrodzenie sadu powinno być tanie i łatwe w montażu, szczególnie jeśli dotyczy dużego terenu uprawy.

Jakie ogrodzenie sadu wybrać?

Biorąc pod uwagę wymienione powyżej czynniki oraz informacje, które trzeba zdobyć we własnym zakresie, najlepiej w pobliskim nadleśnictwie o zwierzętach zamieszkujących okolice, można będzie wybrać takie ogrodzenie sadu, które sprawdzi się najlepiej. Opcje, które ze względu na niskie koszty i brak konieczności stałej pielęgnacji płotu zasługują na uwagę to:

Leśna siatka ogrodzeniowa

Siatka leśna różni się tym od tradycyjnej siatki ogrodzeniowej, że ma niejednakowo rozrzedzone oczka. Większe rozrzedzenie występuje w wyższych partiach siatki, a w niższych oczka są zagęszczone. Ma to zapobiegać przedostawaniu się przez ogrodzenie sadu także mniejszej zwierzyny. Przy wyborze tego rodzaju ogrodzenia trzeba jednak brać pod uwagę uwarunkowania pogodowe regionu, ponieważ w tych częściach Polski, gdzie zimy są ostrzejsze, a pokrywa śnieżna bywa wysoka, zagęszczenie oczek tylko w niskich partiach ogrodzenia nie zda egzaminu. Na takich terenach najlepiej wybierać duże zagęszczenie siatki sięgające przynajmniej do wysokości 80 cm. Tam, gdzie zimy są łagodniejsze, wystarczy około 50 cm. Jeśli siatka nie ma podmurówki, trzeba wkopać ją w ziemię, aby zwierzęta nie mogły się pod nią podkopać. Kontakt z gruntem zwiększa jednak podatność na korozję. Warto więc zadbać o siatkę ocynkowaną, która jest znacznie trwalsza. Ten typ ogrodzenia sadu jest tani i stanowi pewne zabezpieczenie, ale bywają sytuacje, kiedy cienkie druty siatki okazują się niewystarczającą zaporą dla dużych zwierząt, które szczególnie w biegu mogą je uszkodzić.

Panelowe ogrodzenie 

Ogrodzenie sadu płotem ze stalowych paneli o gęstych solidnych prętach jest lepszą alternatywą dla siatki, choć nieco droższą. Warto jednak rozważyć postawienie płotu panelowego, który jest nie tylko łatwiejszy w montażu, ale i trwalszy oraz trudniejszy do sforsowania dla zwierzyny. Gotowe panele ze stali ocynkowanej montuje się do słupków osadzonych w punktowych fundamentach za pomocą obejm. Grubość drutu w tego typu ogrodzeniach jest różna i w zależności od potrzeb można wybrać optymalny wariant. Przyjmuje się, że najlepiej zabezpieczają pręty o średnicy 5 mm i większej. Istnieją jednak tańsze panele z cieńszymi drutami o przekroju nawet 3,5 mm, co i tak oznacza, że w porównaniu z siatką, gdzie grubość drutu wynosi średnio około 2 mm, są lepszym zabezpieczeniem niż ona. Ogrodzenia panelowe są też atrakcyjniejsze wizualnie i trwałe. Można wybrać model z ocynkowanych drutów stalowych, dodatkowo zabezpieczony przed korozją malowaniem proszkowym, co jak zapewniają specjaliści, zwiększa jego wytrzymałość na trudne warunki atmosferyczne nawet do kilkudziesięciu lat. Dodatkową zaletą płotu panelowego jest jego sztywność, co daje większą wytrzymałość na uszkodzenia mechaniczne, a w razie gdyby takie się pojawiły w przyszłości, wystarczy wymienić uszkodzony panel na nowy, bez konieczności cięcia, czy rozbierania całego ogrodzenia. Panele można zamówić w różnych rozmiarach, a dodatkowo w przyszłości po zmianie koncepcji upraw istnieje możliwość rozbudowy ogrodzenia także w górę.

Przedstawione powyżej możliwości na ogrodzenia sadu wydają się najlepszymi z dostępnych dzisiaj możliwości. Nie wymagają konserwacji tak, jak płoty drewniane i zapewniają lepszą cyrkulację powietrza niż płoty betonowe. Stabilniejszy i bardziej wytrzymały oraz łatwiejszy w montażu spośród dwóch przedstawionych propozycji jest płot panelowy.